Natrium is een belangrijke oorzaak van hoge bloeddruk, maar een minimum hoeveelheid is noodzakelijk voor goed functioneren van de cellen. Natrium is een bestanddeel van keukenzout.

Zout bevat natrium (afgekort als Na). Dit is de stof in zout die de bloeddruk verhoogt; 1 gram   zout bevat ongeveer 0,4 gram natrium. Omgekeerd: voeding met 3 gram natrium bevat 7,5 gram zout. Het Voedingcentrum beveelt aan niet meer dan de volgende hoeveelheden zout per dag te eten:

• maximaal 6 gram zout
• = maximaal 2,4 gram natrium

We eten teveel zout. De gemiddelde Nederlander krijgt zo’n 9 gram zout per dag binnen! Dat is veel meer dan nodig is; 1,5 tot 3 gram zout is al voldoende, want we hebben het natrium in zout nodig voor een goede werking van spieren en voor onze waterhuishouding. Een deel van het zout voegen we zelf aan ons eten toe. Maar het meeste zout krijgen we binnen omdat fabrikanten, de bakker en de slager, zout gebruiken bij de productie van bijvoorbeeld brood, kaas, worst, sauzen, soepen en snacks. Met zout worden levensmiddelen langer houdbaar (minder verlies) en wordt de smaak versterkt (meer consumptie en meer omzet).

Vooral ouderen moeten opletten met zout. Meer dan 85% van de Nederlanders krijgt meer zout binnen dan deze maximale hoeveelheid. En het is gezonder om minder zout te eten! Met name ouderen doen er goed aan om voorzichtig te zijn met zout. Hun nieren werken minder goed en verwijderen minder natrium uit het lichaam. Ouderen moeten ook meer water drinken om dezelfde hoeveelheid natrium kwijt te raken.

Door minder zout te eten, gaat de bloeddruk meestal omlaag. Bij elke 2,5 gram minder zout neemt de bovendruk (systolisch) gemiddeld met ongeveer 3 punten af. Dit effect is met name groot bij mensen met hoge bloeddruk.

Hoe verhoogt zout (natrium) uw bloeddruk? De werking van zout op uw bloeddruk is vrij simpel. Hoe meer zout in uw lichaam hoe meer water wordt vastgehouden. Meer water betekent meer bloed, want bloed bestaat voor 50% uit water. En de hoeveelheid bloed (“volume”) is een van de zeven factoren die uw bloeddruk beïnvloeden.

Eten met minder zout. U kunt natrium beperken door geen zout aan de warme maaltijd toe te voegen, broodbeleg met minder zout te gebruiken of producten met minder zout te kopen. Verse voedingsmiddelen bevatten van nature weinig zout en zijn daarom beter dan gefabriceerd voedsel met veel zout.

De volgende voedingsmiddelen bevatten veel zout en kunt u beter vermijden:

• Kant- en klare maaltijden
• Snacks en soep uit een pakje
• Gekruid en gemarineerd vlees, worst en vleeswaren
• Groente uit blik en glas
• Augurken, zilveruitjes en ander zoetzuur
• Zure en zoute haring, gerookte zalm, vissticks, schaaldieren
• Smaakmakers als ketjap, sojasaus, ketchup, Maggi, bouillonblokjes
• Kaas, vooral oude kaas

Zoute voeding vermijden. Bij hoge bloeddruk zou je al deze producten kunnen vermijden. Dat bespaart niet alleen op zout, maar ook een grote hoeveelheid andere schadelijke toevoegingen zoals suikers, smaakmakers en conserveringsmiddelen. Echter een keer per week kunt u een uitzondering maken voor zalm of haring (2 gram zout per 60 gram), omdat vette vis veel goede omega-3 vetten bevat. Omega-3 vetten verlagen de bloeddruk en een beetje zout heb je nodig.

Daarentegen bevatten verse voedingsmiddelen weinig zout: niet voorbereide vlees, kip, kalkoen en ook verse groenten en fruit. En verse groenten en fruit hebben een dubbel voordeel voor een lagere bloeddruk: weinig natrium en veel kalium.